Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği 26. Konferansı COP26 İskoçya’nın en büyük kenti Glasgow’da pazartesi başladı… Konferans her gün bir veya birkaç konunun ele alındığı oturumlarla 12 Kasım’a kadar devam edecek… ‘COP‘, Türkçe’ye ‘Taraflar Konferansı‘ olarak tercüme edilebilecek ‘Conference of the Parties‘ ifadesinin kısaltması…
Bu konferanslar Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi bünyesinde her yıl düzenleniyor… Küresel ısınmaya yönelik hükümetler arası ilk çevre sözleşmesinin yürürlüğe girdiği 21 Mart 1994’ten beri yapılıyor… İlki 1995 yılında Almanya’da yapıldı… Bir önceki COP25 Madrid‘de yapılmıştı…
Paris İklim Anlaşması, temelde iklim felaketi önlemek için yapılan bir plan… Glasgow Konferansı Paris İklim Anlaşması’nın imzalandığı 2015’ten bu yana gelişmelerin değerlendirileceği ilk konferans… Nelerin başarıldığı veya başarılamadığının muhasebesi yapılacak… Bu yönden önemli bir konferans… Aslında geçen yıl yapılacaktı ancak salgın nedeniyle bu yıla ertelenmişti…
Paris Anlaşması’nın yapıldığı COP21’de belirlenen hedefler sera gazlarını azaltılmak, küresel ısınmayı mümkünse 1,5 derece ile sınırlamak, iklim değişikliğinin etkileriyle mücadele etmeleri için yoksul ülkelere maddi yardım yapmaktı… Ama imzacı devletlerin net ve kararlı adımlar adımlar atmadığı görülüyor… Fosil yakıtlar eskisi hızla kullanılıyor… Bilim insanları Paris Anlaşması’ndaki hedeflere ulaşılabilmesi şansının giderek azaldığını söylüyorler…
Glasgow konferansında 2030 yılına kadar iklimin finansmanı pazarlık masasında olacak büyük bir ihtimal ile… En tartışmalı konu da sanırım bu karbon finansmanı denilen konu olacak… Yani karbon piyasası ve karbon kredisi sisteminin nasıl işlemesi gerektiği… Yani çevreyi kirletenlerin, neden oldukları karbon salınımı için ödeme yapmasını, daha yeşil ekonomilerin ise karbon kredilerini satması… Ama asıl sorun zengin ülkelerin gerçek bir değişikliğe yönelmek yerine bir nevi ‘parasını verip çevreyi kirletmesinin‘ önüne nasıl geçilecek…
12 yıl önce Kopenhag’daki BM iklim zirvesinde zengin ülkeler önemli bir vaatte bulunmuşlardı… Zengin ülkeler 2020’ye kadar gelişmekte olan ülkelere iklimle mücadele için yılda 100 milyar dolar ayırma sözü vermişti… 2021’e geldik… Ama sadece 79 milyar dolar kaynak aktarıldı ve bunların çoğu hibe yerine kredi şeklinde veriliyor… Yardımlar hibe veya kredi şeklinde ülkeden ülkeye direkt ya da kalkınma bankaları aracılığıyla aktarılıyor. 100 milyar dolarlık iklim fonundan Türkiye’nin payına düşen miktar da 3.1 milyar dolar… Bunun 12.5 milyon dolar ile 66.5 milyon dolar arasındaki bölümünün hibe olacağı söyleniyor… Türkiye OECD üyesi olarak daha önce yardım programında yer almıyordu…. Bu yüzden uzun bir süredir Paris Anlaşması‘nı onaylamayı geciktiriyordu… Ancak statü değişimiyle Paris İklim Anlaşması’na ilişkin kanun teklifi 7 Ekim’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edildi ve Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi…
Bu konferansta tüm ülkelerin iklim değişikliğine karşı net ve kararlı adımlar atacağını teyit etmesi bekleniyor… İklim değişikliğine karşı ortak hedef, ortak bir takvim belirlenmesi de bekleniyor… Ama bunlar kolay değil… BM İklim Değişikliği İcra Direktörü Patricia Espinosa mevcut koşullarda Glasgow’un başarısızlıkla sonuçlanabileceği uyarısında bulundu… Espinosa ‘ Aksi takdirde gıda krizi patlak verecek, terör ve şiddet eylemleri tırmanacak, daha büyük göç akınları yaşanacak‘ diyor… Konferansı dikkatle takip etmekte yarar var…
